Chấn thương vỡ sàn hốc mắt

Thứ ba - 15/10/2024 21:35

Hốc mắt bao gồm xương và mô mềm có nhiệm vụ nâng đỡ, bảo vệ và giúp gia tăng tối đa hoạt động của nhãn cầu. Hốc mắt được tạo nên từ 7 xương mặt và sọ, cấu tạo nên 4 thành hốc mắt: thành trên (trần hốc mắt), thành trong, thành dưới (sàn hốc mắt) và thành ngoài. Các phần xương tương đối dày ở bờ và đỉnh, nhưng vùng xương sàn và thành trong hốc mắt tương đối mỏng nên dễ bị tổn thương trong chấn thương hàm mặt.

Vỡ sàn hốc mắt là một tổn thương phức tạp, ảnh hưởng tới chức năng cũng như thẩm mỹ của bệnh nhân

1. Nguyên nhân

Tai nạn sinh hoạt, tai nạn lao động như ngã từ trên cao hay tai nạn giao thông là nguyên nhân thường gặp
Chấn thương trong thể thao như bóng đập vào mặt
Đánh nhau bị đấm vào mắt

2. Lâm sàng

Triệu chứng cơ năng: sưng nề mi, đau khi liếc mắt, nhìn đôi (song thị), giảm thị lực, buồn nôn, nôn, …
Triệu chứng thực thể: xuất huyết kết mạc, hạn chế vận nhãn lên trên, ra ngoài, lõm mắt, sụp mi, …

3. Cận lâm sàng

X quang và CT scan hốc mắt thấy rõ vùng xương bị tổn thương
MRI hốc mắt: xác định cơ, tổ chức bị tụt kẹt vào xương gây hạn chế vận nhãn, lõm mắt, …

Hình ảnh MRI: 1. Hốc mắt bình thường 2. Thoát vị tổ chức hốc mắt do vỡ sàn mắt phải — Hình ảnh MRI: 1. Hốc mắt bình thường
2. Thoát vị tổ chức hốc mắt do vỡ sàn mắt phải

4. Điều trị

Kháng sinh, chống viêm, giảm đau, giảm phù nề
Phẫu thuật phục hồi ổ mắt (nâng sàn hốc mắt, giải phóng tổ chức bị tụt kẹt):

+ Điều trị gãy xương hốc mắt phụ thuộc mức độ nghiêm trọng của chấn thương mắt. Không phải lúc nào cũng cần phẫu thuật.
+ Đa số các tác giả đều cho rằng nên can thiệp sớm trong vòng 2 tuần đầu sau chấn thương sẽ làm giảm hiện tượng teo các tổ chức phần mềm quanh nhãn cầu mặc dù lúc này mắt còn nề, các dấu hiệu như lõm ổ mắt, song thị chưa rõ ràng.
+ Phẫu thuật nên thực hiện sau 24 - 48 tiếng sau chấn thương (khi hiện tượng phù nề đã giảm bớt)

5. Tiên lượng

Tiên lượng của vỡ sàn hốc mắt phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trong của chấn thương
Gãy xương đơn giản có thể tự lành theo thời gian, trong trường hợp phải phẫu thuật quá trình phục hồi có thể kéo dài trong một vài tuần

6. Phòng ngừa

Không phải lúc nào cũng phòng ngừa tai nạn, nhưng việc thực hiện các biện pháp bảo vệ mặt và mắt có thể giúp giảm nguy cơ vỡ hốc mắt như đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, đeo kính bảo hộ, đeo mặt nạ bảo vệ khi chơi bóng, bắn súng, hoặc làm việc với chất nổ hoặc các vật dụng áp suất cao,…

Tài liệu tham khảo:

Phan Dẫn (2004), “Nhãn Khoa Giản Yếu” Nhà xuất bản y học ,1; 13-35
Mai Anh Bùi và Cộng sự (2020) “Đánh giá kết quả tạo hình vá vỡ xương sàn hốc mắt thì đầu” https://tapchiyhocvietnam.vn/index.php/vmj/article/view/1017

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/25075-orbital-fractures

Tác giả bài viết: Bs Võ Văn Dược - Khoa Mắt- BVĐK tỉnh Quảng Trị